Του Γρηγόρη Καλφέλη
Κalfelis@law. auth.gr
Σε ένα πρόσφατο βιβλίο του ο καθηγητής Α. Grayling καταδίκαζε το περίφημο επιχείρημα που αθώα εκφέρουν πολλοί απλοί πολίτες. Δηλαδή, «αν δεν έχεις να κρύψεις τίποτε, τότε δεν είναι ανάγκη να φοβάσαι για κανένα πράγμα (the if you have nothing to hide argument)».
Ο Άγγλος διανοούμενος αμφισβητεί τη σαθρή λογική αυτού του λαϊκού επιχειρήματος και λέει- σωστά κατά την άποψή μου- ότι αυτό βασίζεται στην αφελή υπόθεση πως οι κρατικές αρχές που θα αξιολογούν το τεράστιο υλικό- που θα μαζεύεται λ.χ. από τις περίφημες κάμερες παρακολούθησης- θα εκπροσωπούν πάντοτε το «καλό» στον αγώνα εναντίον του «κακού» και πως δεν θα παίζουν διεφθαρμένα παιχνίδια (Α. Grayling, «Liberty in the Αge of Τerror», 2009).
Βεβαίως, όλοι γνωρίζουμε ότι αυτό δεν συμβαίνει στη ζωή και ιδίως στον τόπο μας, όπου ένα μέρος της Αστυνομίας και πολλές κρίσιμες κρατικές υπηρεσίες είναι ιδιαίτερα κομματικοποιημένες και διεφθαρμένες, όπως έδειξε και το πρόσφατο απεχθές σκάνδαλο των καταδίκων που συνδέονταν παρανόμως με σωφρονιστικούς υπαλλήλους (και πιθανώς και με πολιτικούς, ποιος ξέρει;).
Το ίδιο συναίσθημα ένιωσαν και εκατομμύρια Αμερικανοί πολίτες, οι οποίοι λόγω της παράνομης εντολής του Μπους για εσωτερική παρακολούθηση, είδαν τα σπίτια τους να ερευνούνται, χωρίς να έχουν καμία σχέση με γενειοφόρους ισλαμιστές τρομοκράτες («Νew Υork Τimes», Spying on Οrdinary Αmericans, 18/1/2006)!
Επομένως, όλοι θέλουμε να καταπολεμήσουμε την τρομοκρατία και την εγκληματικότητα, ιδίως όταν ο φόβος της ανασφάλειας αρχίζει να μας κυριεύει.
Και αυτά τα αναφέρω και για τους αναγνώστες που άσκησαν έντονη κριτική στο προηγούμενο άρθρο μου, το οποίο έλεγε εν ολίγοις ότι ουδείς καταδικάστηκε για το τρομοκρατικό κτύπημα του Ιουλίου του 2005 στο Λονδίνο, παρά τα πέντε εκατομμύρια κάμερες και τις μεγάλες τράπεζες του DΝΑ που υπάρχουν σε αυτή τη χώρα!
Αυτά δεν τα λέω εγώ, αλλά το συντηρητικό- και σοβαρό- περιοδικό «Εconomist», αφού οι μεν τέσσερις ισλαμιστές τρομοκράτες αυτοκτόνησαν, αλλά οι υπόλοιποι δεκαέξι ούτε καν εντοπίστηκαν («Εconomist», Lost among the rubble, 30/4/2009)!
Άρα χρειαζόμαστε κάποια- σταθμισμένης λογικής- μέτρα, με την προϋπόθεση ότι θα έχουμε μια κυβέρνηση η οποία θα ενδιαφέρεται για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και της εγκληματικότητας, ενώ η σημερινή κυβέρνηση έχει αφρόνως υποβαθμίσει αυτά τα ζητήματα και είναι παραγωγός σκανδάλων!
Επίσης, τα μέτρα τούτα θα πρέπει να είναι συμβατά με τη δικονομία μας και ιδίως με τη θεμελιώδη αρχή «του προσήκοντος βαθμού των υπονοιών ενοχής», που λέει με απλά λόγια, ότι όσο βαρύτερα ένα δικονομικό μέτρο πλήττει τις ατομικές ελευθερίες κάποιου προσώπου, τόσες περισσότερες ενδείξεις ενοχής θα πρέπει να υφίστανται εναντίον του για τη διάπραξη μιας σοβαρής αξιόποινης πράξης.
Εν όψει όλων αυτών αλλά και των τροπολογιών που υπέβαλε ο υπουργός της Δικαιοσύνης, πιστεύω ότι οι κάμερες θα έπρεπε να υπάρχουν μόνο στους δημόσιους χώρους (όπως στη Γερμανία) που έχουν a priori αυξημένη επικινδυνότητα (αεροδρόμια, πρεσβείες κ.λπ.).
Η γενικευμένη χρήση αυτών των τεχνολογιών σε όλους τους δρόμους μπορεί να οδηγήσει στην- επικίνδυνη- παρακολούθηση της ομιλίας ή της κίνησης ανθρώπων για τους οποίους δεν υπάρχει ούτε η ελάχιστη υπόνοια για την τέλεση ενός αδικήματος (κάτι που είναι ασύμβατο με τη σημερινή ρύθμιση του άρθρου 253 Α του ΚΠΔ).
Μεγαλύτερο δικονομικό πρόβλημα υπάρχει με τη ρύθμιση για την τράπεζα του DΝΑ, αφού εν τέλει προβλέπεται η δυνατότητα να φυλάσσονται εσαεί τα γενετικά αποτυπώματα ενόχων ακόμη και για σχετικώς ελαφρότερα αδικήματα, και κατά συνέπεια είναι δυνατόν ένας τέτοιος αυτουργός να θεωρείται για όλη του τη ζωή συνήθης ύποπτος όταν γίνονται βάρβαρες τρομοκρατικές πράξεις ή άλλα εγκλήματα!
Ορθότερη σε αυτό το επίπεδο είναι η πρόβλεψη του 200Α του ΚΠΔ, που επιτάσσει τη λήψη του DΝΑ μόνο επί κακουργημάτων!
Ποιο είναι το συμπέρασμα; Πρέπει να ληφθούν κάποια μέτρα κατά της τρομοκρατίας και της εγκληματικότητας, αλλά δεν πρέπει επιπόλαια να μετατρέψουμε τις ανοικτές δυτικές κοινωνίες σε σιδηρόφρακτα αστυνομικά κράτη!
Ο Γρηγόρης Καλφέλης είναι καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ.
Ο Άγγλος διανοούμενος αμφισβητεί τη σαθρή λογική αυτού του λαϊκού επιχειρήματος και λέει- σωστά κατά την άποψή μου- ότι αυτό βασίζεται στην αφελή υπόθεση πως οι κρατικές αρχές που θα αξιολογούν το τεράστιο υλικό- που θα μαζεύεται λ.χ. από τις περίφημες κάμερες παρακολούθησης- θα εκπροσωπούν πάντοτε το «καλό» στον αγώνα εναντίον του «κακού» και πως δεν θα παίζουν διεφθαρμένα παιχνίδια (Α. Grayling, «Liberty in the Αge of Τerror», 2009).
Βεβαίως, όλοι γνωρίζουμε ότι αυτό δεν συμβαίνει στη ζωή και ιδίως στον τόπο μας, όπου ένα μέρος της Αστυνομίας και πολλές κρίσιμες κρατικές υπηρεσίες είναι ιδιαίτερα κομματικοποιημένες και διεφθαρμένες, όπως έδειξε και το πρόσφατο απεχθές σκάνδαλο των καταδίκων που συνδέονταν παρανόμως με σωφρονιστικούς υπαλλήλους (και πιθανώς και με πολιτικούς, ποιος ξέρει;).
Το ίδιο συναίσθημα ένιωσαν και εκατομμύρια Αμερικανοί πολίτες, οι οποίοι λόγω της παράνομης εντολής του Μπους για εσωτερική παρακολούθηση, είδαν τα σπίτια τους να ερευνούνται, χωρίς να έχουν καμία σχέση με γενειοφόρους ισλαμιστές τρομοκράτες («Νew Υork Τimes», Spying on Οrdinary Αmericans, 18/1/2006)!
Επομένως, όλοι θέλουμε να καταπολεμήσουμε την τρομοκρατία και την εγκληματικότητα, ιδίως όταν ο φόβος της ανασφάλειας αρχίζει να μας κυριεύει.
Και αυτά τα αναφέρω και για τους αναγνώστες που άσκησαν έντονη κριτική στο προηγούμενο άρθρο μου, το οποίο έλεγε εν ολίγοις ότι ουδείς καταδικάστηκε για το τρομοκρατικό κτύπημα του Ιουλίου του 2005 στο Λονδίνο, παρά τα πέντε εκατομμύρια κάμερες και τις μεγάλες τράπεζες του DΝΑ που υπάρχουν σε αυτή τη χώρα!
Αυτά δεν τα λέω εγώ, αλλά το συντηρητικό- και σοβαρό- περιοδικό «Εconomist», αφού οι μεν τέσσερις ισλαμιστές τρομοκράτες αυτοκτόνησαν, αλλά οι υπόλοιποι δεκαέξι ούτε καν εντοπίστηκαν («Εconomist», Lost among the rubble, 30/4/2009)!
Άρα χρειαζόμαστε κάποια- σταθμισμένης λογικής- μέτρα, με την προϋπόθεση ότι θα έχουμε μια κυβέρνηση η οποία θα ενδιαφέρεται για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και της εγκληματικότητας, ενώ η σημερινή κυβέρνηση έχει αφρόνως υποβαθμίσει αυτά τα ζητήματα και είναι παραγωγός σκανδάλων!
Επίσης, τα μέτρα τούτα θα πρέπει να είναι συμβατά με τη δικονομία μας και ιδίως με τη θεμελιώδη αρχή «του προσήκοντος βαθμού των υπονοιών ενοχής», που λέει με απλά λόγια, ότι όσο βαρύτερα ένα δικονομικό μέτρο πλήττει τις ατομικές ελευθερίες κάποιου προσώπου, τόσες περισσότερες ενδείξεις ενοχής θα πρέπει να υφίστανται εναντίον του για τη διάπραξη μιας σοβαρής αξιόποινης πράξης.
Εν όψει όλων αυτών αλλά και των τροπολογιών που υπέβαλε ο υπουργός της Δικαιοσύνης, πιστεύω ότι οι κάμερες θα έπρεπε να υπάρχουν μόνο στους δημόσιους χώρους (όπως στη Γερμανία) που έχουν a priori αυξημένη επικινδυνότητα (αεροδρόμια, πρεσβείες κ.λπ.).
Η γενικευμένη χρήση αυτών των τεχνολογιών σε όλους τους δρόμους μπορεί να οδηγήσει στην- επικίνδυνη- παρακολούθηση της ομιλίας ή της κίνησης ανθρώπων για τους οποίους δεν υπάρχει ούτε η ελάχιστη υπόνοια για την τέλεση ενός αδικήματος (κάτι που είναι ασύμβατο με τη σημερινή ρύθμιση του άρθρου 253 Α του ΚΠΔ).
Μεγαλύτερο δικονομικό πρόβλημα υπάρχει με τη ρύθμιση για την τράπεζα του DΝΑ, αφού εν τέλει προβλέπεται η δυνατότητα να φυλάσσονται εσαεί τα γενετικά αποτυπώματα ενόχων ακόμη και για σχετικώς ελαφρότερα αδικήματα, και κατά συνέπεια είναι δυνατόν ένας τέτοιος αυτουργός να θεωρείται για όλη του τη ζωή συνήθης ύποπτος όταν γίνονται βάρβαρες τρομοκρατικές πράξεις ή άλλα εγκλήματα!
Ορθότερη σε αυτό το επίπεδο είναι η πρόβλεψη του 200Α του ΚΠΔ, που επιτάσσει τη λήψη του DΝΑ μόνο επί κακουργημάτων!
Ποιο είναι το συμπέρασμα; Πρέπει να ληφθούν κάποια μέτρα κατά της τρομοκρατίας και της εγκληματικότητας, αλλά δεν πρέπει επιπόλαια να μετατρέψουμε τις ανοικτές δυτικές κοινωνίες σε σιδηρόφρακτα αστυνομικά κράτη!
Ο Γρηγόρης Καλφέλης είναι καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ.
[ ΤΑ ΝΕΑ ]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου