Τετάρτη 24 Ιουνίου 2009

Άι Γιάννης ο Λαμπαδιάρης...


Aπό την Φένια Σακκά

Σήμερα γιορτάζουμε την γενέθλια ημέρα του Ιωάννη του Προδρόμου. Λέγεται δε και άι Γιάννης ο Κλήδωνας ή Λαμπαδιάρης ή Λιοτρόπης ή Ριγανάς εξαιτίας των εθίμων που γίνονται αυτή την μέρα. Είναι σχεδόν πανελλήνιες οι φωτιές που ανάβονται στις πόλεις και στα χωριά την παραμονή της γιορτής. Ρίχνουν μέσα σύνεργα της αγροτικής ζωής και του νοικοκυριού αλλά και εθιμικά σύμβολα του χρόνου, όπως σταυρολούλουδα, βάγια, μαγιοστέφανα που το κάψιμο αυτών είναι η πιο σεβαστική μεταχείριση. Τις φωτιές τις πηδόύν συνήθως τρεις φορές με την ίδια κατεύθυνση πρώτα οι άνδρες και όταν καθίσει η φλόγα και οι γυναίκες.
Έχει δοθεί εξηγήση για αυτές τις φωτιές ότι είναι ένα...

πυρολατρικό έθιμο του ηλιακού ζωογόνου φωτός, επειδή επιστρέφει στην μειωμένη του πορεία προς τον χειμώνα. Έτσι καθώς περνάμε την φωτιά, περνάμε από την μία ηλιακή περίοδο στην άλλη αλλά και από την μία κατάσταση της ζωής στην άλλη όπως έλεγαν και οι αρχαίοι ημών πρόγονοι "έφυγον κακόν εύρον άμεινον". Επίσης, δίνουν μεγάλη προσοχή την ημέρα οι άνθρωποι στο να μαζεύουν θεραπευτικά φυτά και βότανα, όπως χαμομήλι και ρίγανη, που θα χρειαστούν για γιατροσόφια και ροφήματα του χειμώνα. Από αυτό βγαίνει η παρετυμολογία που γίνεται από το όνομα Γιάννης(γιαίνω=θεραπεύω). Συνηθίζουν μάλιστα να αφήνουν τα βοτανολούλουδα στα πεζούλια των εκκλησιών για να λειτουργηθούν από τον Άι Γιάννη.
Βασικό επίσης εθιμικό στοιχείο της μέρας είναι ο Κλήδωνας. Η λέξη μας έχει μείνει από την αρχαία "Κλήδωνα" που βρίσκεται στον Όμηρο και προέρχεται από το ρήμα κληδωνίζω-ομαι που σημαίνει μαντεύομαι. Στις μαντικές διαδικασίες περιλαμβανόταν αφενός η μελέτη της στάχτης της σβημένης φωτιάς, αφετέρου αναζητούσαν το μολύβι που θα έλιωναν για να το ρίξουν στο νερό και από τα σχήματα που θα λάμβανε να μελετήσουν την μοίρα τους. Το ποίημα του Γιώργου Σεφέρη "Φωτιές του Άι Γιάννη" περιγράφει τα βιώματα της ημέρας αυτής. "Η μοίρα μας, χυμένο μολύβι, δεν μπορεί να αλλάξει..."
από press-gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου